Wydawca treści Wydawca treści

Zespół Przyrodniczo-Krajobrazowy Zwierzyniec Królewski

Zespół Przyrodniczo-Krajobrazowy Zwierzyniec Królewski- utworzony zastał w 1994r. na powierzchni 571,71 ha, w uroczysku leśnym Zwierzyniec, leśnictwie Zwierzyniec.

Objęcie Uroczyska Zwierzyniec ochroną w postaci zespołu przyrodniczo-krajobrazowego ma na celu:

- Utrzymanie wartości przyrodniczych, a w szczególności mozaiki siedlisk i drzewostanów, starych drzew, flory i fauny leśnej.
- Pielęgnowanie wartości historyczno-krajobrazowych
- Propagowanie kultury leśnej

Las „zwierzyniecki" poprzecinany jest płytkimi dolinkami kilku okresowo płynących strumieni. Występują tu również małe zbiorniki wodne pochodzenia lodowcowego. Przez obszar ten przepływa całoroczny ciek wodny nazywany Pisią lub Zwierzynką. Występowanie ciężkich nieprzepuszczalnych warstw powoduje silnie zawilgotnienie tego terenu.

 

Fot. Kamil Czech

 

Pierwotnie las zwierzyniecki wchodził w skład dóbr Kasztelanii Łowickiej, która od 1136, roku należała do arcybiskupów gnieźnieńskich. Omawiane uroczysko zostało oddzielane od zwartych kompleksów leśnych już w XII wieku. Było to spowodowane karczowaniem okolicznych lasów pod osadnictwo i pola uprawne. W XVII i XVIII wieku, gdy Skierniewice były rezydencją arcybiskupią na terenie opisywanego terenu stworzono zwierzyniec, który był miejscem rozrywki oraz dostarczał dziczyzny na stół biskupi. Od 1820 roku na tym obszarze odbywały się polowania z udziałem książąt i króla. W 1821 roku nastąpiło opisanie lasów wokół Skierniewic. Lasy podzielono na kilka jednostek – odpowiadających obecnemu leśnictwu (straży) i lasy łowieckie, do których zaliczono również Kompleks Zwierzyniec. 

Z rezydencji w Skierniewicach oraz zwierzyńca i bażantarni korzystali carowie Rosji i wysocy urzędnicy państwowi. Po odzyskaniu niepodległości, po I wojnie światowej, las zwierzyniecki został włączony do Nadleśnictwa Skierniewice.

Powierzchnia leśna zwierzyńca dzieliła się na dwie części; obręb gospodarczy i obręb łowiecki. W obrębie łowieckim wydzielono bażantarnię i ogrodzono teren przeznaczony do hodowli dzików. Na terenie obecnego oddz. 257 zbudowano pałacyk łowiecki i osobny budynek dla służby. O tym, że już wówczas doceniano walory przyrodnicze i łowieckie tego obszaru świadczy fakt, iż trasę budowanej około roku 1840 kolei warszawsko-wiedeńskiej tak zaprojektowano, aby szerokim łukiem omijała kompleks zwierzyniecki.  Z okresu drugiej wojny światowej pochodzi mogiła położona na północnym skraju lasu, w której spoczywają ciała 20 mężczyzn rozstrzelanych przez Niemców 17 września 1944 roku. Po wojnie uroczysko Zwierzyniec było podzielone na dwie części: pierwsza o powierzchni 355,86 ha, była lasem użytkowanym gospodarczo, druga  o powierzchni około 200 ha, była terenem wojskowym zamkniętym dla cywilów.

     Z naturalnych odnowień pochodzą tylko stare dęby oraz drzewostany olszowe i brzozowe. Naturalny charakter mają rośliny runa. Na obszarach gdzie występują żyźniejsze gleby (część północna uroczyska), regeneracja naturalnych fitocenoz jest daleko posunięta. Przyrodnicza i dydaktyczna wartość uroczyska Zwierzyniec polega na możliwości obserwacji przebiegu naturalnej sukcesji i regeneracji (powrotu na swoje naturalne stanowiska) pierwotnie występujących na tym obszarze zbiorowisk roślinnych.

 

    

Fot. Tomasz Smierzchała

 

     Ważnymi i bardzo cennymi elementami przyrodniczymi uroczyska Zwierzyniec są stare, pomnikowe egzemplarze drzew, z których część posiada status pomników przyrody. Drzewa te są starymi nasiennikami pozostawianymi na powierzchniach zrębowych podczas wykonywania zrębów zupełnych na przestrzeni wieków, dlatego dotrwały do obecnych czasów. Stare drzewa rosnące na terenie uroczyska były kilkakrotnie inwentaryzowane. Ostatnią inwentaryzację przeprowadzono w 1992 roku. Łącznie opisano 430 drzew i nadano im kolejne numery inwentaryzacyjne. W wyniki spisu zainwentaryzowano następujące gatunki starych drzew:

- dąb szypułkowy Quercus robur – 340 sztuki,
- buk zwyczajny Fagus silvatica – 14 sztuk,
- grab zwyczajny Carpinus betulus – 11 sztuk,
- jesion wyniosły Fraxsinus excelsior – 16 sztuk,
- wiąz szypułkowy Ulmus laevis – 15 sztuk,
- dąb bezszypułkowy Quercus sesilis – 2 sztuki,
- dąb czerwony Quercus rubra – 3 sztuki,
- lipa szerokolistna Tilia platyphyllos – 1 sztuka,
- klon zwyczajny Acer platanoides – 3 sztuki,
- brzoza brodawkowata Betula verrucosa – 4 sztuki,
- topola kanadyjska Populus serotina – 1 sztuka,
- olsza czarna Alnus glutinosa – 1 sztuka,
- sosna zwyczajna Pinus silvestris – 18 sztuk,
- modrzew polski Larix polonica – 1 sztuka.

 

Fot. Michał Mucha



Na terenie dawnego zwierzyńca zachowały się obiekty budowlane podnoszące obecnie
jego wartości historyczne; należą do nich:


- budynek dawnej strażnicy, wybudowany w latach dwudziestych XIX w., w stylu neogotyckim, obecnie wyremontowany;

- murowany dwór nadleśniczego, wzniesiony w 1926 roku;
- stary budynek nadleśnictwa z lat 20-tych ubiegłego wieku, obecnie przebudowany.

 

Fot. Kamil Czech